O BURATO DO INFERNO

sábado, 30 de junio de 2018

GCiencia - O portal da ciencia galega - GCiencia

Cartel promocional do novo libro sobre Ricardo Mella.

Ricardo Mella, topógrafo e figura mundial do anarquismo

Os irmáns Trigo presentan unha novela gráfica sobre o pensador vigués silenciado durante a ditadura franquista
Por Eduardo Rolland | 25/06/2018
Foi un dos grandes pensadores libertarios en España e conseguiu prestixio internacional. Traduciu a Bakunin e a Kropotkin. Tamén foi un notable topógrafo, que participou no tendido do ferrocarril en Andalucía ou Asturias. E que, sobre todo, ideou o trazado do tranvía de Vigo, de cuxa compañía foi xerente.
Considerado de xeito unánime un home bo e xusto, dunha categoría ética excepcional, o seu funeral conmocionou á cidade olívica, nunha gran demostración popular de dor. E o seu panteón, sufragado por subscrición dos vigueses, segue a ser un dos máis fermosos do cemiterio de Pereiró.
Agora, os irmáns vigueses Ramón e José Trigo presentan a obra “Ricardo Mella: el hombre nuevo”, unha novela gráfica que nos narra a biografía do intelectual vigués. O libro foi realizado por autoedición mediante ‘crowfunding’, como non podía ser doutro xeito: “Recoñezo que ao principio era reticente con este método”, recoñece José Trigo, “pero enseguida comprendín que era necesario facer un proxecto libre e autoxestionado, dúas bases do pensamento de Mella”.
Ramón Trigo, autor das espectaculares ilustracións, documentouse con material da época, abundantes fotografías que retrataban “unha España negra”. As rúas de Vigo, as chemineas industriais ou as vías do tranvía aparecen polas páxinas da novela trazadas a carboncillo.
Ricardo Mella naceu en Vigo en 1861, no seo dunha familia republicana. Mentres traballaba nunha axencia marítima local, comezou a traballar para varios xornais, como La Verdad, El Anunciador ou La Concordia, onde os seus artigos reflexivos e combativos dende moi cedo cobraron fama.
Un escrito denunciando ao Marqués de Elduayen, ao que acusaba dun suposto desfalco no Banco de España, do que fora director, saldouse cunha demanda penal e unha condena de 3 anos e 7 meses de desterro en 1882.
Trasladado a Madrid, contraeu matrimonio con Esperanza Serrano Rivera, coa que tería 13 fillos, entre eles a política e figura do feminismo Urania Mella, represaliada pola ditadura. Tamén colaborou con revistas da capital como La Revista Social, Acracia ou a barcelonesa El Productor.

A súa obra de pensamento anarquista foi traducida e publicada en media Europa
En 1884, traduce ao castelán ‘Dios y el Estado’ de Bakunin. Por entón xa falaba varios idiomas, dominando o inglés, o francés e o italiano. Foi en Madrid onde decidiu estudar topografía, para desempeñarse logo como enxeñeiro en proxectos de ferrocarrís. Ao tempo, mantiña a súa inesgotable carreira como pensador libertario, xa respectado en Europa, publicando en xornais de Barcelona, Buenos Aires, París ou Nova York. “Queres cultura, liberdade, igualdade e xustiza? Pois vai conquistalas, non queras que outros veñan para che as dar”, escribe aos obreiros nunha das súas máis célebres frases.
As súas ideas provocaban ás veces as críticas doutros sectores libertarios, pero nunca renunciou á súa coherencia intelectual, como cando condenou as actividades en Andalucía da rede anarquista de La Mano Negra. Para Ramón Trigo, era tamén “un tipo do Renacemento, que destacaba como pensador pero tamén tivo unha vida profesional notable”.
Un discurso de Mella.
Un discurso de Mella.
José Trigo lembra que “tamén era moi molesto para os explotadores porque era un intelectual, un home reflexivo que analizaba moi ben a realidade e isto asustaba ao poder”. Curiosamente, os empresarios de Vigo elixírono para ser xerente da Compañía de Tranvías, participando na reunión fundacional na illa de Toralla en 1911.
“Non só era un excelente topógrafo”, explica Trigo, “é que a súa man notouse tamén no feito de que Tranvías foi unha compañía exemplar, que tiña unhas condicións laborais que gozaban moi poucos obreiros na súa época”.
A morte de Mella en 1925 foi unha conmoción na cidade olívica. Aos seus funerais acudiu o pobo en masa, cun acto multitudinario no teatro Tamberlick. O seu mausoleo no cemiterio de Pereiró foi erixido por subscrición popular e é obra do escultor Asorey. Marchaba ademais un intelectual aclamado internacionalmente.
Con todo, a posterior ditadura silenciou totalmente a súa memoria, mesmo no seu Vigo natal. De feito, cambiaron o nome da avenida Ricardo Mella para pasar a chamala avenida da Florida. Coa democracia, déronlle o nome de Ricardo Mella ao vial que vai de Vigo a Baiona pola costa, por onde circulaba o vello tranvía que axudou a fundar en Vigo.
“Ricardo Mella: el hombre nuevo” está xa á venda nas librarías. E entre a novela gráfica e a obra de arte, é unha oportunidade perfecta para lembrar e render homenaxe a un intelectual galego que alcanzou sona internacional, aínda que caeu no esquecemento primeiro polo franquismo e logo porque o anarquismo xamais recuperou tras a Transición a forza que tiña durante a II República.
Publicado por jose Trigo en 23:37 No hay comentarios:
Enviar por correo electrónicoEscribe un blogCompartir en XCompartir con FacebookCompartir en Pinterest

sábado, 9 de junio de 2018

Ricardo Mella o home novo GALICIA CONFIDENCIAL


                                    Galicia Confidencial
GC 2018        

Vida e obra dun dos grandes anarquistas vigueses en banda deseñada

O terceiro traballo dos irmáns Xosé e Ramón Trigo recupera a figura do escritor anarquista Ricardo Mella.

Por Galicia Confidencial | A Coruña | 09/06/2018
 
 
Título: Ricardo Mella. O home novo
Ricardo Mella. O home novo, a nova obra de Xosé Trigo e Ramón Trigo
Ricardo Mella. O home novo, a nova obra de Xosé Trigo e Ramón Trigo
Autoeditado
Ano: 2018
Malia existir consenso sobre a súa relevancia dentro do pensamento anarquista español, o tempo presente non garda unha lembranza especialmente viva da figura de Ricardo Mella (1861-1925). Vigués de nacemento, a súa foi unha vida consagrada ao activismo político, fundamentalmente mediante unha produción literaria que lle valeu o recoñecemento dos seus coetáneos, mais tamén a través dun compromiso vital que foi alén da súa faceta de escritor. Mella foi un pensador comprometido co seu tempo, que participou activamente nas loitas obreiras do cambio de século e padeceu a represión do poder político ao que desafiaba. No profesional, exerceu a súa carreira de topógrafo, participando na construción do ferrocarril en Galicia e Asturias, e rematou a súa traxectoria dirixindo da Compañía de Tranvías de Vigo. O rueiro daquela cidade garda memoria do seu nome, pero é o persoeiro realmente coñecido entre os vigueses e os galegos?.
O feito dos irmáns Trigo consagraren o seu novo traballo á figura de Mella semella responder ao desexo de combater este esquecemento e traer de novo á actualidade o seu legado. Ricardo Mella. O home novo xorde dunha campaña de micromecenado na rede, mediante a cal os autores sortearon as eivas do sistema editorial galego e acadaron os apoios necesarios para produciren este álbum que debulla os principais episodios vitais do anarquista vigués. Foi no enterro do poeta Carlos Oroza, falecido en 2015, onde agromou nos autores o desexo de dedicarlle un libro a Ricardo Mella. De aí que a obra comece cun improbable diálogo entre Oroza e Mella, no camposanto de Pereiró, e remate cun paseo de ambos polas rúas de Vigo. Unha parella estraña, dúas figuras singulares cuxos nexos se explican mellor na ollada dos autores que na súa propia semellanza. Hai nestas pasaxes fabuladas unha intención poética ausente no resto da obra, consagrada a unha exposición máis convencional da vida e obra do escritor anarquista. Os irmáns Trigo van facendo parada nos principais eventos da vida de Mella, deixando constancia da súa posición nos acontecementos históricos que viviu e alternando con pequenos extractos da súa escrita e do que sobre el escribiron outros. A pulsión divulgativa remata por apropiarse da obra, desembocando nunha biografía convencional na que o que máis chama a atención son as posicións políticas de Mella, dun idealismo que hoxe consideraríamos inocente e só comprensible como consecuencia dun irremediable optimismo antropolóxico.
Ramón Trigo insiste no seu debuxo neboento, no que os detalles fican agochados polo predominio da mancha e da sombra. En Ricardo Mella. O home novo apenas se distinguen rostros agás no caso dos retratos de persoeiros históricos (Piotr Kropotkin, Mijaíl Bakunin, Ferrer i Guardia) que aparecen espallados pola narración, e mesmo neses casos, as faccións individualizadoras xorden apenas dun trazo conciso ou da insistencia dunha sombra carbonosa. Predominan as siluetas sombrías contempladas dende a distancia e unhas paisaxes bretemosas que nos falan dun mundo no que a luz eléctrica non acadara aínda a súa omnipotencia actual. É probable que sexa na representación da I Guerra Mundial onde o seu debuxo acade maior forza expresiva.
Apenas tres títulos conforman a produción conxunta dos irmáns Trigo (O burato do inferno, Lobada e esta mesma), tres obras singulares, de difícil encaixe nos escasos marcos dos que dispón a banda deseñada galega actual, e nas que os seus propios intereses persoais se mesturan coa riqueza do noso propio pasado histórico.
Publicado por jose Trigo en 11:54 No hay comentarios:
Enviar por correo electrónicoEscribe un blogCompartir en XCompartir con FacebookCompartir en Pinterest

miércoles, 6 de junio de 2018

image/svg+xml
 
 

 
Ricardo Mella
 
 

La idea en Ricardo Mella
La novela gráfica Ricardo Mella. El hombre nuevo recupera la figura de este gran pensador gallego del anarquismo colectivista. Hacemos un repaso a su vida y obra.

Julián Vadillo
publicado                    
2018-06-01 12:10:00
Muchas son las figuras que jalonan la historia del anarquismo español, siendo como fue nuestro país base de las ideas libertarias, cuyos principios se mantuvieron mayoritarios entre los trabajadores hasta muy avanzada la dictadura franquista. Solo una represión de carácter inquisitorial como la que Franco implantó en España pudo hacer disminuir en número los efectivos del anarquismo, no así las ideas, que se mantuvieron y mantienen, no solo en las organizaciones que sobrevivieron a la dictadura, sino en innumerables rincones de la sociedad.
Sin embargo uno de los grandes triunfos que tiene en su haber el franquismo es haber sepultado bajo la represión, además de miles de cuerpos de derrotados en la Guerra Civil, la memoria de muchos de ellos, que en muchos lugares se han convertido en grandes desconocidos. Entre ellos está el caso de Ricardo Mella Cea, aunque quizá deberíamos de matizar esta aseveración. Puede que, a nivel general, casi nadie recuerde quién fue Ricardo Mella, pues no aparece en los libros de texto que los alumnos estudian en los institutos y haría falta profundizar en muchos aspectos de la Historia de España que se estudia en las facultades para que pueda aparecer. Sin embargo, en su Vigo natal sí que le recuerdan con cariño. No solo por sus ideas, porque Mella nunca ocultó su militancia y compromiso anarquista, sino por las importantes obras públicas que impulsó, como, por ejemplo, la red de tranvías de la ciudad.
Un ejercicio de memoria histórica nunca viene mal para recuperar este tipo de figuras, y hace pocas fechas José Trigo y el dibujate Ramón Trigo han rescatado su figura a través de una novela gráfica de alto valor, no solo artístico y documental sino también histórico. Ricardo Mella. El hombre nuevo es un texto de algo más de 100 páginas que rescata la figura del anarquista vigués poniéndola en relación con los datos generales de la historia del anarquismo. Un acierto de los autores y de todos aquellos que fueron mecenas del crowfounding con el que ha sido posible este texto. A tenor de este cómic, merece la pena rescatar la figura de Ricardo Mella para que el público pueda ubicarlo y conocer de cerca lo que significó su obra.

Una vida por el anarquismo

Ricardo Mella, que nació en 1861 en Vigo, como muchos otros anarquistas comenzó a militar en las filas del republicanismo federal antes de dar el salto al obrerismo libertario. La diferencia de Mella con otros contemporáneos de su época parte del acceso que el vigués tuvo a los estudios, conformando una intelectualidad del anarquismo en la línea de la familia Urales —Juan Montseny y Teresa Mañé— o los proyectos que Ferrer Guardia estaban pergeñando en la época. Y es que Mella no solo fue un militante, también fue un teórico. Quizá el mejor que tuvo en el anarquismo en aquella época, junto a Fernando Tarrida de Mármol y otros. Esa vehemencia en las ideas se vio desde muy temprano, cuando en su contacto con Serrano Oteiza comenzó a colaborar en Madrid en la Revista Social, donde polemizó con republicanos y socialistas, y donde realizó una defensa enconada contra el juicio que se había montado contra el anarquismo por los sucesos de La Mano Negra en Andalucía. Mella, que posteriormente residió en Sevilla, conocía bien las luchas del campo andaluz y las miserias que atenazaban a sus clases jornaleras. Así lo expresaba:

La tierra andaluza es la tierra de la libertad. Desde el año 1812, fecha de la proclamación en Cádiz de la Constitución española, hasta el día de hoy, el pueblo andaluz, el pueblo que trabaja y paga no ha negado ni una sola vez en su sangre y su vida a todo movimiento a favor del progreso de las ideas y de las instituciones. Pero la tierra andaluza es también la tierra del despotismo gubernamental y capitalista, es la tierra de la mayor riqueza y de la mayor miseria, y pobres y ricos viven una tensión nerviosa que les conduce frecuentemente a la más brutal tiranía de un lado y a la sedición constante del otro. 

Mella no solo fue un analista de su entorno sino que, en contacto con las sociedades obreras de la época, optó por las tendencias colectivistas en el seno del anarquismo, defendiendo el bakuninismo frente a otras doctrinas de la época que, como el comunismo o el individualismo, dirimían debates internos en el anarquismo. Sin embargo, aunque colectivista, Mella tampoco fue un entusiasta de estos debates pues creía, quizá en la propia línea de Tarrida de Mármol y su “anarquismo sin adjetivos”, por un entendimiento entre corrientes que priorizase la lucha contra las injusticias.
A Mella se debe uno de los primeros compendios de los sucesos de Chicago de 1886, que llevó a los trabajadores de dicha ciudad estadounidense a pedir la jornada de ocho horas de trabajo y, en medio de las luchas, se encontraron con una reacción por parte de los rompehuelgas que llevó a varios de ellos a la horca.
Igualmente, Mella realizó todo un compendio ideológico de crítica contra el sistema parlamentario y electoral en su obra La ley del número, convertida desde entonces —junto a algunas obras de Malatesta— en la bases sólida del antiparlamentarismo y antielectorialismo de los anarquistas. También por esas fechas polemizó con Cesare Lombroso, conocido criminalista de la época, que había desarrollado una serie de teorías de cómo eran los “terroristas anarquistas” por aspecto y patología. Mella, en su magnífico Lombroso y los anarquistas, desmontó punto por punto todas las teorías lombrosianas, calificándolas de completamente “acientíficas”.
Tampoco olvidó el anarquista gallego la importancia que la educación tenía en la conformación de un hombre nuevo. Por ello debatió con otros pedagogos de la época como Ferrer Guardia. Para Mella, el propio proyecto de la Escuela Moderna, aunque con valores y con inmejorables avances, caía en contradicciones, optando por la llamada “escuela neutra”, donde ningún tipo de dogma o ideología debía interferir en la formación del alumnado, y optaba incluso por la abolición de las jerarquías profesor-alumno. Todo un compendio de modelo educativo que en el futuro será determinante dentro los debates pedagógicos del anarquismo. Su Cuestión de enseñanza fue uno de los libros más populares en los entornos libertarios, aunque no fuese la opción favorita de los anarquistas españoles en sus desarrollos pedagógicos.
Todas sus contribuciones le ponen a la cabeza de los pensadores anarquistas españoles. No olvidó Mella la posibilidad de plantear alternativas en lo que venía a ser un nuevo género literario como la utopía. En su Nueva utopía desarrolló un acabado modelo de sociedad perfecta en el que no olvidó ningún detalle —político, económico, social, cultural, urbanístico, etc.— haciendo un guiño a su Galicia natal para poner allí la sociedad ideal.
También, gracias a las traducciones que hizo de personajes como Bakunin, Malatesta o Kropotkin, las ideas de estos pensadores también se dieron a conocer en los círculos obreristas. Los conocimientos que Mella tenía del inglés, francés e italiano le posibilitaron esta tarea.
Las aportaciones de Mella al campo teórico del anarquismo son innumerables. Desde la defensa del colectivismo hasta la crítica a la idea de la ley de mayorías como sinónimo de buen gobierno

Las aportaciones de Mella al campo teórico del anarquismo son innumerables. Desde la defensa del colectivismo hasta la crítica a la idea de la ley de mayorías como sinónimo de buen gobierno. Desde la educación neutra, como muestra de impulso renovador pedagógico, hasta la coacción moral para la conformación de las sociedades, alejado del espíritu del pacto social que había legado Hobbes o Rousseau.
Además, Mella, por las distintas zonas donde vivió, fue un impulsor del anarquismo. A él se debe en gran parte la conformación del movimiento anarquista gallego y, sobre todo, asturiano, influyendo en personalidades de renombre en el futuro como Eleuterio Quintanilla. Además fue el valedor de otros personajes que marcaron la historia del sindicalismo revolucionario de inicios del siglo XX, como José Prat. Aunque Mella no fue un entusiasta de la CNT en su nacimiento en 1910, siempre vio con buenos ojos la existencia de una organización sindical a nivel nacional que articulase la lucha de los trabajadores.
Tampoco fue un personaje exento de polémicas. Mella se posicionó a favor del Manifiesto de los 16, firmado por Kropotkin o Malato entre otros, en el que este grupo de anarquistas consideraba que, en los combates entablados durante la I Guerra Mundial, el bando menos malo era la Entente, donde estaba Francia, cuna de la civilización y patria por antonomasia del socialismo. De vencer los ejércitos centrales, el retroceso de los trabajadores y de la humanidad sería irreversible. En este caso Mella se quedó prácticamente solo en España, pues la mayoría del movimiento obrero libertario se posicionó con las tesis pacifistas y contra la guerra, que tuvieron en personajes como Malatesta a sus más destacados defensores.
En España, solo el titubeo de la familia Urales y la posición firme “aliadófila” de Mella rompieron esa posición. No participó, por lo tanto, en el Congreso por la Paz de Ferrol de 1915, que más que hablar sobre la Guerra Mundial, abordó la cuestión de la reconstrucción de la CNT, que había sido puesta fuera de la legalidad en 1911 y había vuelto a aparecer con más impulso y potencia en 1914. Un congreso que se tornó en fracaso en sus proposiciones pacifistas originarias por la escasa posibilidad que tuvieron los delegados de llegar hasta el lejano Ferrol en muchos casos.
Por último habría que hablar de la importancia que Mella tuvo para el desarrollo de la obra pública en muchos rincones del país. A él se debe el desarrollo del tendido ferroviario de Asturias o de los tranvías de Vigo, cuestión que le valió el reconocimiento oficial de mucha gente, incluso de ideas políticas opuestas.
Cuando el 7 de agosto de 1925 fallecía en la ciudad de Vigo, decían los trabajadores que “hasta los tranvías están tristes esta mañana”, convirtiéndose su entierro en una enorme manifestación.

Coda
La importancia de Ricardo Mella no se circunscribió solo a los años de su vida. Su obra fue uno de los pilares básicos de los anarquista españoles y su figura una de las más reconocidas. Además, su hija Urania Mella se convirtió en continuadora de la obra de su padre, participando activamente en el movimiento obrero vigués y siendo una de las más destacadas resistentes al golpe de Estado de julio de 1936. Condenada a muerte, su sentencia fue conmutada por 30 años —no así la de su marido, que fue ejecutado—. Salió de la cárcel y se alejó de Galicia, aunque volvió en los años 40 y solo encontró el desprecio de su entorno hasta que falleció de un tumor cerebral en 1945.
Hoy la ciudad de Vigo recuerda a Mella de muchas maneras. Una avenida de la ciudad lleva su nombre y en su cementerio  existe un mausoleo a su persona. La obra de José y Ramón Trigo hace justicia con este pensador anarquista.
 



 

Publicado por jose Trigo en 10:22 No hay comentarios:
Enviar por correo electrónicoEscribe un blogCompartir en XCompartir con FacebookCompartir en Pinterest
La imagen puede contener: 3 personas, personas sonriendo
 
Ricardo Mella el hombre nuevo en
77 Feria del Libro de Madrid 2018
Publicado por jose Trigo en 10:11 No hay comentarios:
Enviar por correo electrónicoEscribe un blogCompartir en XCompartir con FacebookCompartir en Pinterest
Entradas más recientes Entradas antiguas Inicio
Suscribirse a: Entradas (Atom)

enlaces

  • Guía secreta das Rías Baixas

Seguidores

Archivo del blog

  • ►  2022 (1)
    • ►  septiembre (1)
  • ►  2020 (2)
    • ►  diciembre (1)
    • ►  febrero (1)
  • ►  2019 (6)
    • ►  diciembre (1)
    • ►  mayo (1)
    • ►  febrero (4)
  • ▼  2018 (20)
    • ►  noviembre (1)
    • ►  octubre (3)
    • ►  septiembre (1)
    • ▼  junio (4)
      • GCiencia - O portal da ciencia galega - GCiencia
      • Ricardo Mella o home novo GALICIA CONFIDENCIAL
      • <!--?xml version="1.0" encoding="UTF-8" standalon...
      •   Ricardo Mella el hombre nuevo en 77 Feria ...
    • ►  mayo (5)
    • ►  abril (5)
    • ►  enero (1)
  • ►  2017 (20)
    • ►  diciembre (2)
    • ►  noviembre (7)
    • ►  octubre (1)
    • ►  septiembre (1)
    • ►  junio (2)
    • ►  marzo (2)
    • ►  febrero (3)
    • ►  enero (2)
  • ►  2016 (9)
    • ►  diciembre (6)
    • ►  noviembre (1)
    • ►  junio (1)
    • ►  enero (1)
  • ►  2015 (22)
    • ►  octubre (5)
    • ►  septiembre (2)
    • ►  julio (1)
    • ►  junio (4)
    • ►  mayo (2)
    • ►  abril (2)
    • ►  marzo (2)
    • ►  febrero (1)
    • ►  enero (3)
  • ►  2014 (52)
    • ►  diciembre (4)
    • ►  julio (4)
    • ►  junio (6)
    • ►  mayo (11)
    • ►  abril (8)
    • ►  marzo (7)
    • ►  febrero (1)
    • ►  enero (11)
  • ►  2013 (50)
    • ►  diciembre (4)
    • ►  noviembre (15)
    • ►  octubre (2)
    • ►  julio (3)
    • ►  junio (1)
    • ►  mayo (4)
    • ►  febrero (11)
    • ►  enero (10)
  • ►  2012 (23)
    • ►  octubre (1)
    • ►  septiembre (3)
    • ►  julio (1)
    • ►  abril (3)
    • ►  febrero (7)
    • ►  enero (8)
  • ►  2011 (186)
    • ►  diciembre (6)
    • ►  septiembre (4)
    • ►  agosto (1)
    • ►  junio (6)
    • ►  mayo (14)
    • ►  abril (4)
    • ►  marzo (51)
    • ►  febrero (49)
    • ►  enero (51)
  • ►  2010 (34)
    • ►  diciembre (34)

Datos personales

jose Trigo
Ver todo mi perfil
Tema Sencillo. Con la tecnología de Blogger.